Wojna izraelsko-libańska (1982-1985 r.)
W czerwcu 1982 r. Izrael zdecydował się na zbrojną ingerencję
w pogrążonym w chaosie wojny domowej Libanie. Celem operacji militarnej była
likwidacja baz i rozbicie oddziałów Organizacji
Wyzwolenia Palestyny (OWP), która miała swoją główną siedzibę w Bejrucie. Operacja ta nosiła kryptonim „O pokój dla Galilei”. Pretekstem do rozpoczęcia
inwazji był zamach w Londynie z 3 czerwca 1982 r. na Szlema Argowa – ambasadora
izraelskiego w Wielkiej Brytanii.[1]
Zamachu dokonała grupa palestyńska Abu Nidala. 4 czerwca 1982 r. izraelskie
lotnictwo w ramach odwetu za zamach zaczęło intensywnie bombardować bazy
palestyńskie na Pd. Libanu.[2]
6 czerwca 1982 r. Arik Szaron rozpoczął
operacje „Pokój dla Galilei”
przekraczając 20 tys. armią granicę Libanu.[3]
Terytorium Libanu zaatakowano z lądu, morza i powietrza. Główne uderzenie wojsk
izraelskich poszło wzdłuż wybrzeża libańskiego. Tegoż dnia Izraelici znaleźli
się na przedmieściach Tyru, gdzie natrafili na silny opór. Druga linia natarcia
została skierowana na Nabatiję.
7
czerwca 1982 r. wojska izraelskie zbliżyły się do Sydonu. Miasto te zostało
ostrzelane z ziemi, morza i powietrza. Tegoż dnia zdobyta została Nabatija.[4]
8
czerwca 1982 r. Izraelczycy oskrzydliły siły OWP na południe od Bejrutu –
stolicy Libanu. Równocześnie siły militarne Izraela starały się przejąć kontrola
nad autostradą Bejrut- Damaszek w celu odcięcia Palestyńczyków od pomocy ze
strony Syrii. Tegoż dnia upadł Tyr. W
odpowiedzi Syria wzmocniła swoje siły w Dolinie Beka w Libanie.
9 czerwca 1982 r. Izraelczycy zniszczyli
pozycje syryjskich wyrzutni rakiet przeciwlotniczych SAM-2, SAM-3
i SAM-6 w Dolinie Beka. W dwóch wielkich bitwach powietrznych
Izraelczycy zestrzelili 96 syryjskich myśliwców Mig-21 i Mig-23,
tracąc jedynie jeden własny samolot.[5]
10
czerwca 1982 r. izraelska armia dotarła do Bejrutu, gdzie rozpoczęła
artyleryjski ostrzał pozycji wroga.
11 czerwca 1982 r. w wyniku presji
światowych mocarstw wprowadzono w Libanie zawieszenie broni. Nie obejmowało ono
rejonu stolicy Libii, gdzie nadal wojska izraelskie atakowały i bombardowały
pozycje OWP.
13 czerwca 1982 r. armia izraelska połączyła
swe siły z chrześcijańską Falangą we
wschodniej części Bejrutu.[6] Otoczone obozy palestyńskich
bojowników były systematycznie likwidowane przy bardzo silnym oporze wroga.
14 czerwca 1982 r. Bejrut został
ostrzeliwany przez kilkaset izraelskich dział i czołgów, oraz okrętów wojennych
i samolotów. Odcięto dostawy wody, prądu i żywności dla miasta. Po miesiącu
sytuacja w stolicy stała się nie do wytrzymania. Jasir Arafat po długich
pertraktacjach i przy pomocy USA uzyskał pomoc z rąk Jordanii w postaci
schronienia 2 tys. fedajnów, reszta miała się przenieść do pn. Afryki oraz
Sudanu, Iraku i Jemenu. 20 czerwca 1982 r. prezydent Libanu Elias Sarkis
zwrócił się z prośbą o wycofanie sił Syrii i OWP z Libanu. Syria
odrzuciła prośbę, OWP wyraziło zgodę.
21 sierpnia 1982 r. bojownicy OWP rozpoczęli wycofywanie się z
Libanu do Libii. Do końca września Bejrut opuściło 14,5 tys. żołnierzy, w tym
około 8,8 tys. Palestyńczyków i około 6 tys. Syryjczyków.[7] Tak zakończyła się pierwsza faza wojny
libańskiej.
Izrael liczył na normalizacje sytuacji
wewnętrznej w Libii. Nadzieje te wiązał z przywódcą chrześcijańskiej falangi –
Baszirem Dżemajelem, który był skłonny współpracować z Izraelem co mogło by
doprowadzić do pokoju. Wszystkie plany izraelskie zostały jednak pokrzyżowane w
dniu 14 września 1982 r. Otóż tegoż dnia miał miejsce udany zamach bombowy na
prezydenta elekta –Baszira Dżemajela.[8]
16 i 17 września 1982 r. oddziały Falangi
chrześcijańskiej na czele z Elie Hobejką wkroczyły do obozów palestyńskich
uchodźców w Sabra i Sztila, gdzie dokonali krwawej masakry.[9]
Był to odwet za zamach na prezydenta elekta Libanu. W tym akcie masowego
morderstwa według źródeł libijskich i Czerwonego Krzyża zginęło 460 osób ( w
tym 15 kobiet i 20 dzieci), według służ izraelskich straty wynosiły większe
liczby.[10]
W 1983 r. Liban stał się areną krwawej wojny domowej. Rząd
libański nie potrafił utrzymać własny autorytet, w wyniku czego w całym państwie
zapanował chaos i anarchia. Oddziały libańskich chrześcijan walczyły
z Druzami i muzułmańskimi Szyitami, którzy byli wspierani militarnie przez Syrię. Bejrut został podzielony między walczące strony i zmieniał
się w miasto ruin.
W lipcu 1983 r. USA wysłały na wsparcie swym
marines do Libanu pancernik USS "New Jersey", który ostrzeliwał
pozycje druzyjskie w rejonie Bejrutu.[11]
We wrześniu 1983
r. izraelska armia wycofała się z okolic stolicy Libanu i przegrupowała siły na
linię rzeki Awali, na północ od Sydonu. W ten sposób stworzono
w południowym Libanie „strefę
bezpieczeństwa”, która miała chronić terytorium Izraela przed atakami z Libanu. Jednakże przednia straż
izraelskiego wojska była często silnie
atakowana generalnie ze strony Hezbollahu.
W październiku 1983 r. terroryści arabscy dokonali samobójcze
zamachy na bazy wojsk amerykańskich i francuskich, w wyniku czego zginęło 241 Amerykanów i 58
Francuzów.[12] Do zamachów przyznał się Hezbollah. Państwa
zachodnie stwierdzając, iż sytuacja w Libanie jest beznadziejną ewakuowały swe
siły pokojowe na początku 1984 r.
8
listopada 1984 r. w Nagura rozpoczęły się izraelsko-libańskie pertraktacje o
wycofanie armii izraelskiej z Libanu.
W wyniku zawartego porozumienia, 10 czerwca 1985
r. wojska izraelskie wycofały się z Libanu. Na południu Libanu pozostała
jedynie „strefa
bezpieczeństwa" o szerokości 3-15 km, nadzorowana przez siły Armii Południowego
Libanu.
Obszar Bliskiego Wschodu jest obecnie jednym z najbardziej
antagonistycznych regionów świata. Wydarzenia na tym terenie geograficznym od
momentu powstania państwa Izrael były nieustanną przyczyna sporów
międzynarodowych, które w każdej chwili mogły przerodzić się w konflikt
globalny.
[1] D. Bensimon, Żydzi i
Arabowie. Historia współczesnego Izraela, Warszawa 2000, s. 183.
[2] A. Chojnowski, J.
Tomaszewski, op. cit., s. 310.
[3] J. Piotrowski, op. cit.,
s. 273.
[4] Ibidem, s. 274.
[5] A. Chojnowski, J.
Tomaszewski, op. cit., s. 310.
[6] Ibidem, s. 310.
[7] Ibidem, s. 311-312.
[8] J.
Piotrowski, op. cit., s. 286. W pozycji D.
Bensimon, Żydzi i Arabowie. Historia współczesnego Izraela, Warszawa 2000,
s. 183 spotkałem się z data zamachu na Baszkira Dżemajela (23 sierpnia wybrany
na prezydenta, 23 września miał objąć ten urząd) - 11 wrzesień 1982 r. Jednakże ze względu, iż w literaturze, do
której dotarłem widnieje wyłącznie data 14 września 1982 r. ująłem ją w tekście
uznając za prawdziwą.
[9] D. Bensimon, op. cit., s.
183.
[10] A. Chojnowski, J.
Tomaszewski, op. cit., s. 312.
[11] Ibidem, s. 314.
[12] Ibidem, s. 314.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz